ฟิวส์ (fuse) เป็นอุปกรณ์นิรภัยชนิดหนึ่งที่อยู่ในเครื่องใช้ไฟฟ้าโดยจะป้องกันการลัดวงจร และการใช้กระแสเกินในวงจรไฟฟ้า โดยจะหลอมละลาย และตัดกระแสไฟออกจากวงจรเพื่อป้องการอุปกรณ์เสียหาย โดยฟิวส์จะเป็นเส้นลวดเล็ก ๆ ทำจากตะกั่วผสมดีบุก มีจุดหลอมเหลวที่ต่ำ มีหลายชนิดให้เลือกใช้ตามความเหมาะสมของการใช้งาน
คุณสมบัติของฟิวส์
คุณสมบัติของฟิวส์
1. ฟิวส์เป็นโลหะผสมประกอบด้วยบิสมัท (Bi) ร้อยละ 50 ตะกั่ว (Pb) ร้อยละ 25 และดีบุก (Sn) ร้อยละ 25 โดยมวล
2. ฟิวส์มีจุดหลอมเหลวต่ำ ขณะที่กระแสไฟฟ้าผ่านฟิวส์ พลังงานไฟฟ้าจะเปลี่ยนเป็น พลังงาน ความร้อนให้กับฟิวส์เล็กน้อย แต่เมื่อมีการใช้กระแสไฟฟ้ามากเกินกำหนด หรือเกิดไฟฟ้าลัดวงจร กระแสไฟฟ้าปริมาณมากจะผ่านฟิวส์ พลังงานไฟฟ้าจะเปลี่ยน เป็นพลังงานความร้อนให้กับฟิวส์มากขึ้น จนฟิวส์หลอมละลาย ทำให้วงจรไฟฟ้าในบ้าน ถูกตัดกระแสไฟฟ้าไหลผ่านอีกไม่ได้
ประเภทของฟิวส์
ฟิวส์มีหลายขนาดและมีรูปแบบต่างๆกันขึ้นอยู่กับการนำไปใช้ โดยใช้กันทั่วไปมีดังนี้
1. ฟิวส์เส้น ใช้ในวงจรไฟฟ้าทั่วไปทำด้วยโลหะผสมเป็นเส้นกลมหรือเส้นแบนเล็กมีจุดหลอมเหลวต่ำ ดัดเป็นรูปต่างๆได้ง่าย ฟิวส์ประเภทนี้ จะใช้กับสะพานไฟตามอาคารบ้านเรือน
2.ปลั๊กฟิวส์ ฟิวส์ชนิดนี้จะบรรจุอยู่ในกระบอกที่ทำด้วยกระเบื้องกลวงออกเป็นสองแบบด้วยกัน คือ
2.1. แบบที่ขาดทันทีเมื่อมีกระแสไฟฟ้าไหลเกินขนาด แบบนี้ใช้ร่วมกับสะพานไฟตามบ้านที่อยู่อาศัยทั่วไป เส้นฟิวส์ในกระบอกกระเบื้องจะมีทรายบรรจุอยู่โดยรอบลีหลายขนาด 10,16,20,25,100 แอมแปร์ เป็นต้น เมื่อฟิวส์ขาด แผ่นโลหะเล็กๆด้านบนจะหลุด กระเด็นออกมา
2.2.ปลั๊กฟิวส์แบบขาดช้า หมายความว่าเมื่อมีกระแสไฟฟ้าเกินขนาดจะไม่ขาดทันทีปลั๊กฟิวส์แบบนี้เหมาะสำหรับการใช้ป้องกันวงจรมอเตอร์มากกว่าวงจรแสงสว่างธรรมดา
3.คาร์ดทริดจ์ฟิวส์ ฟิวส์ชนิดนี้จะใช้ร่วมกับเซฟตี้สวิตซ์ ( Safty switch )ลักษณะฟิวส์นี้หลายแบบ ได้แก่
3.1.แบบเฟร์รูล (Ferrule type ) เป็นแบบที่ใช้อยู่ในเครื่องใช้ไฟฟ้า เช่น วิทยุ โทรทัศน์ เครื่องขยายเสียง เป็นต้น เป็นฟิวส์ที่ทำด้วยโลหะเส้นเล็กๆ บรรจุอยู่ในหลอดแก้วที่มีขนาดตั้งแต่ 1-6 แอมแปร์
3.2. แบบใบมีด (knife blade type ) ทำด้วยโลหะผสม ปลายทั้งสอง ข้างมีตะขอเกี่ยวกับทองแดงมีขนาดตั้งแต่ 70-600 แอมแปร์
การเลือกใช้ฟิวส์
ควรเลือกฟิวส์ที่ทนกระแสไฟฟ้าสูงสุด ได้มากกว่ากระแสไฟฟ้าสูงสุดที่ใช้ภายในบ้านเล็กน้อย และไม่ควรใช้ลวดหล็ก หรือลวดทองแดงที่มีจุดหลอมเหลวสูงแทนฟิวส์ เพราะเมื่อกระแสไฟฟ้าไหลผ่านมากเกินไป ลวดเหล็กหรือลวดทองแดงจะไม่หลอมละลาย จึงไม่ช่วยตัดวงจรไฟฟ้าในบ้าน ฟิวส์ที่ใช้ตามบ้านมีหลายขนาด เช่น ขนาด 10 15 และ 30 แอมแปร์ ฟิวส์ขนาด 15แอมแปร์ คือ ฟิวส์ที่ยอมให้กระแสไฟฟ้าไหลผ่านได้ไม่เกิน 15 แอมแปร์ ถ้ากระแสไฟฟ้าผ่านมากว่านี้ ฟิวส์จะหลอมละลาย ทำให้วงจรขาด ดังนั้น การเลือกใช้ฟิวส์จึงต้องเลือกขนาดของฟิวส์ให้พอเหมาะกับปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่าน ฟิวส์มีหลายชนิด แต่ละชนิดจะใช้แตกต่างกัน ดังนั้นจึงควรเลือกใช้ให้เหมาะสม
การเลือกใช้ขนาดของฟิวส์ให้เหมาะสม ทำได้โดยการคำนวณหาปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ ไหลผ่านอุปกรณ์และเครื่องใช้ไฟฟ้าต่าง ๆ รวมกันโดยใช้ความสัมพันธ์
กำลังไฟฟ้า (วัตต์) = ความต่างศักย์ (โวลต์) X กระแสไฟฟ้า (แอมแปร์)
หรือ P = VI
P แทนกำลังไฟฟ้า มีหน่วยเป็น วัตต์ (W)
V แทนความต่างศักย์ มีหน่วยเป็น โวลต์ (V)
I แทนกระแสไฟฟ้า มีหน่วยเป็น แอมแปร์ (A)
ดังนั้น เมื่อทราบกำลังไฟฟ้า (P) ความต่างศักย์ (V) ซึ่งไฟฟ้าตามบ้านจะมีความต่างศักย์ 220 โวลต์ ก็สามารถคำนวณหาปริมาณกระแสไฟฟ้า (I) ได้ และทำให้ทราบว่าต้องเลือกใช้ฟิวส์ขนาดเท่าใด ถ้าภายในบ้านมีอุปกรณ์และเครื่องใช้ไฟฟ้าหลายชนิด จะต้องนำปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ต้องการใช้มารวมกัน จึงจะเลือกใช้ขนาดฟิวส์ได้ถูกต้อง
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น